Wat is capex?

Werk je in een groot bedrijf waar je regelmatig aan de vergadertafel zit? Dan heb je vast het woord capex al gehoord. Wat is capex? En vooral, welke vragen moet je stellen wanneer je dit woord ziet verschijnen. Daarover gaat deze blog.

Wat is capex?

‘Capex? Wat is dat?’ Laten we inderdaad beginnen met een woordje uitleg.
Capex komt van capitalized expense en staat voor uitgaven die meer dan 1 jaar nuttig zijn voor de bedrijfsactiviteit. Een bakker bv. boekt zijn oven als capex want hij heeft de bedoeling die oven verschillende jaren te gebruiken om brood te bakken.
In de financiële wereld vinden we het tof om voor een begrip verschillende synoniemen te hebben. Capex is een ander woord voor vast actief. Boekhouders gebruiken ook het woord ‘investering’. De oven van de bakker wordt dus capex, investering, vast actief,… genoemd. Waarom het gemakkelijk maken als het ook moeilijk kan, I know.

Stel de juiste vragen

Om capex juist te interpreteren is het belangrijk dat je enkele vragen stelt.
Als je financiële collega of boekhouder zegt: de capex bedraagt 25.000 euro, dan zegt hij dat er 25.000 euro is uitgegeven aan zaken waarvan het bedrijf meerdere jaren plezier zal hebben.
Welke vragen moet je stellen:

• Over welke periode praten we? Gaat het over het bedrag dat we uitgaven dit kwartaal, dit jaar,…? Of misschien praten we over het totaal bedrag dat we ooit besteed hebben aan capex?
• Praten we over het bedrag dat effectief werd uitgegeven of over de boekwaarde? Even uitleggen wat boekwaarde is. Capex of vast actief wordt elk jaar afgeschreven. Waarom? We gaan terug naar de bakker. Om zijn winst te berekenen, gaan we hem niet verplichten de oven volledig terug te verdienen in het jaar van aankoop. Vaak wordt een oven op 10 jaar afgeschreven. Stel dat de oven 5000 euro gekost heeft, dan gaan we in de winstberekening gedurende 10 jaar een afschrijving van 500 euro zien. De boekwaarde is het bedrag na afschrijvingen. Na 1 jaar is de boekwaarde dus 4500 euro, na 2 jaar wordt dit 4000 euro,…
• Hoe zijn de capex-uitgaven gefinancierd? We blijven bij de bakker. Stel dat de oven cash betaald is. Dan zien we in jaar 1 bij de WINST een KOST van 500 euro (de afschrijving) terwijl we bij de CASH een UITGAVE zien van 5000 euro. Het zou ook kunnen dat de bakker ging lenen voor de oven. Voor de afschrijvingen maakt dit niets uit. Die kijken enkel naar de gebruiksduur, niet naar hoe de oven gefinancierd werd. Het begrijpen van het verschil tussen winst en cash is cruciaal als je in het bedrijfsleven zit. De winst wordt uitgelegd in een belangrijk document dat we resultatenrekening noemen. Ook hier zijn heel wat synoniemen: resultatenrekening = P&L = profit&loss = winst-en verliesrekening = income statement =… Een goede manager beheert niet enkel zijn winst. Je cash goed beheren is even belangrijk.
• Welke machines, gebouwen,… huren we? Bij capex of de vaste activa vind je enkel de zaken waarvan de vennootschap eigenaar is. Een bakker kan een oven kopen maar hij kan die ook huren. Vaak spreken we dan over leasing of renting. Er zijn uitzonderingen maar al wat gehuurd wordt, is geen capex. Het is dus niet omdat capex een laag bedrag is, dat er weinig gebouwen, machines,… in gebruik zijn. Sommige bedrijven huren bijna alles.
• Waar exact gaat het over? In mijn trainingen noem ik dit de GBV-vragen. GBV staat voor gezond boerenverstand. Als je ziet dat de capex of vaste activa van een bedrijf een groot bedrag zijn, dan vraag je best een lijst van alle zaken die erin zitten. Gaat het vooral over gebouwen? Of machines? Of ontwikkelingskosten voor nieuwe producten (ja, ook dit is capex)? Of…? Als je meer zicht hebt op de details, ga dan verder met je GBV-analyse. Stel dat het vooral machines zijn, dan zijn deze vragen relevant:
  • Welke technologie? Oude technologie? Moderne apparatuur?
  • Welke capaciteit gebruiken we? Zijn er machines die vaak stil staan? Of gebruiken we alles op volle capaciteit?
  • …

Dialoog

Ga met je financiële collega in dialoog over de capex/vaste activa/investeringen. Want als jullie in gesprek gaan over financiële cijfers, dan worden er betere en meer winstgevende beslissingen genomen. Iedereen gelukkig, dus!

Tip!

Capex of vast actief vind je op de balans van een vennootschap. Ik geef regelmatig een gratis webinar waarin we een eenvoudige balans van een café opbouwen. Je zal zien dat begrippen als balans, capex, vlottend actief, resultatenrekening, cash flow, brutomarge,… aan elkaar hangen. Indien je graag het webinar wil volgen dan vind je hieronder de link voor extra info en de komende data.